Temat marihuany od wielu lat przewija się w środowiskach medycznych. Z roku na rok pojawia się coraz więcej publikacji naukowych, badających właściwości marihuany medycznej i jej wpływu na leczenie konkretnych jednostek chorobowych. Choć wiele z nich wymaga jeszcze dalszych badań, coraz więcej mówi się o pozytywnych efektach stosowania medycznej marihuany. Jak wygląda kwestia dostępu do leczniczych konopi dla pacjentów w Polsce?
Choć konopie do celów leczniczych zostały zalegalizowany w naszym kraju już kilka lat temu, wciąż niektórzy pacjenci mają wątpliwości, czy medyczna marihuana jest w Polsce legalna. Na szczęście przepisy nie pozostawiają złudzeń – zgodnie z ustawą z 7 lipca 2017 roku o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, marihuana została zalegalizowana w Polsce do celów medycznych.
W ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii pojawił się nowy zapis:
art. 33a ust. 1: „Ziele konopi innych niż włókniste oraz wyciągi, nalewki farmaceutyczne, a także wszystkie inne wyciągi z konopi innych niż włókniste oraz żywica konopi innych niż włókniste, (…), mogą stanowić surowiec farmaceutyczny, (…), przeznaczony do sporządzania leków recepturowych, (…), po uzyskaniu pozwolenia na dopuszczenie do obrotu wydanego przez Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (…)”.
Prawo to weszło w życie z dniem 1 listopada 2017 roku. Początkowo zmiana przepisów wiązała się z pewnymi trudnościami dla pacjentów, którzy chcieli rozpocząć terapię. Wiązało się to z koniecznością importu medycznych konopi z zagranicy. Pierwsze opakowania leczniczej marihuany trafiły do polskich aptek 17 stycznia 2019 roku. Od tego dnia bez problemu możemy kupić w aptece susz marihuany medycznej. Aktualnie prawo nie dopuszcza legalnie uprawianych w Polsce konopii na użytek własny, a marihuana jest dostępna w aptekach jedynie na receptę.
Konopie medyczne wykorzystywane są w leczeniu lub wspomaganiu terapii wielu chorób. Stosowano je jako lek dla pacjentów onkologicznych, w trakcie chemioterapii i radioterapii. Pacjenci z nowotworami często zmagają się z nudnościami i wymiotami, a także brakiem apetytu. Działanie marihuany pozwala zahamować te nieprzyjemne dolegliwości i naturalnie pobudzić apetyt, co przyczynia się do lepszego samopoczucia chorej osoby. Konopie mają również działanie przeciwbólowe, przez co sprawdza się u pacjentów zmagających się z bólem neuropatycznym, migreną, bólami miesiączkowymi czy innymi dolegliwościami bólowymi.
Oprócz leczenia bólu, medyczna marihuana pomaga także na różne schorzenia neurologiczne, w tym przede wszystkim padaczkę lekooporną i inne formy epilepsji, ze względu na swoje właściwości przeciwdrgawkowe. Sprawdza się również w terapii m.in. u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym, stwardnieniem zanikowym bocznym, chorobą Parkinsona czy chorobą Alzheimera.
Odpowiednie stężenie CBD w suszu wywołuje efekt relaksacyjny i przeciwlękowy, dzięki czemu efekt terapeutyczny konopi zaobserwowano również u wielu pacjentów psychiatrycznych, zmagających się z zespołem stresu pourazowego (PTSD), depresją, bezsennością, zaburzeniami lękowymi, ADHD czy zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi. Poza tym coraz więcej mówi się o wykorzystywaniu marihuany medycznej w leczeniu jaskry, zaburzeń hormonalnych, problemów gastrycznych czy wielu innych dolegliwościach.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, marihuana do celów leczniczych jest dostępna w Polsce wyłącznie na receptę. Recepty na medyczną marihuanę może wystawić każdy lekarz posiadający aktualne prawo wykonywania zawodu, z wyjątkiem lekarza weterynarii.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia, które weszło w życie 2 sierpnia 2023 roku, pierwsza wizyta w celu kwalifikacji do terapii konopnej i uzyskania recepty na leczniczą merihuaną musi odbyć się stacjonarnie, podczas wizyty w gabinecie. Podczas takiej wizyty przeprowadza się dokładny wywiad, a lekarz specjalista zapoznaje się z dokumentacją medyczną choroby i całą historią leczenia pacjenta. Na tej podstawie dobierany jest rodzaj suszu, stężenie THC i CBD, a także dawkowanie.
Kolejna wizyta w celu uzyskania recepty na marihuanę leczniczą może już odbyć się z użyciem środków teleinformatycznych. Oznacza to, że pacjent może uzyskać receptę na lek bez konieczności wychodzenia z domu.
Wystarczy wypełnić formularz dostępny na stronie Zielona Karetka.pl, załączając dostępną dokumentację medyczną swojej choroby. Następnie należy opłacić usługę i oczekiwać na telefon od lekarza. W czasie rozmowy lekarz przeprowadzi wywiad oraz zakwalifikuje pacjenta do dalszego leczenia i wypisze e-receptę.
Aby było to możliwe, należy udzielić placówce medycznej dostępu do IKP. Można to zrobić przy pomocy aplikacji mobilnej lub strony internetowej, przy pomocy zaledwie kilku kliknięć.
Niestety, mimo dużego zainteresowania właściwościami medycznej marihuany w leczeniu rozmaitych chorób, refundacja marihuany leczniczej w Polsce nie jest obecnie dostępna. Oznacza to, że bez względu na chorobę oraz stan pacjenta, chcąc skorzystać z terapii konopnej jesteśmy zmuszeni płacić pełną kwotę za lekarstwa.
Wpływ na ceny leków wytwarzanych z użyciem medycznej marihuany mają także:
– rosnące koszty upraw, często prowadzonych w warunkach kontrolowanych ze sztucznym oświetleniem i ogrzewaniem,
– kosztowne procesy badań laboratoryjnych leków przed dopuszczeniem ich do obrotu na terytorium kraju pochodzenia i ponownie na terytorium Polski,
– koszty transportu leków w warunkach kontrolowanych, zgodnie z Ustawą Prawo Farmaceutyczne oraz ze stałym monitoringiem temperatury,
– koszty zapewnienia w aptekach wymaganych przepisami warunków przechowywania leków z grupy I-N
– marże,
– podatek VAT – aktualnie w wysokości 8%
Po otrzymaniu recepty na medyczną marihuanę należy udać się do apteki. Realizacja recepty polega jedynie na podaniu numeru PESEL oraz kodu e-recepty, który pacjent otrzymał SMS-em. Jeśli pacjent posiada aplikację mojeIKP w telefonie, może również przedstawić kod QR recepty.
Zanim jednak udamy się do apteki, warto sprawdzić, czy medyczna marihuana dostępna jest w wybranej placówce. To istotne, ze względu na różną zawartość kannabinoidów THC i CBD oraz obecność różnych terpenów w poszczególnych produktach. Możemy zrobić to w internecie, korzystając z popularnych stron internetowych zawierających bazy danych aptek w całej Polsce, lub po prostu zadzwonić do najbliższej apteki.
Cena medycznej marihuany w Polsce waha się od 40 do 70 złotych za gram. Średnia cena wynosi około 55 złotych. Obecnie w aptekach dostępne są opakowania po 5, 10 i 15 gramów suszu. Oprócz tego dostępne są również ekstrakty do waporyzacji, olejki podjęzykowe oraz maści, tabletki czy czopki z kannabidiolem.
Medyczna marihuana jest uprawiana w ściśle kontrolowanych warunkach. Oznacza to, że jest ona wolna od toksyn, metali ciężkich, herbicydów czy drobnoustrojów chorobotwórczych. Do celów leczniczych wykorzystuje się dwie odmiany marihuany: konopie siewne (cannabis sativa) o wysokiej zawartości THC oraz konopie indyjskie (cannabis indica) cechujące się zwiększoną zawartością CBD. Dostępne są także różne hybrydy tych dwóch odmian.
Konopie siewne, ze względu na obecność THC, mają działanie psychoaktywne i euforyczne. Z kolei konopie indyjskie, w których przeważa kannabidiol działają bardziej relaksacyjnie i uspokajająco. Ilość oraz proporcję kannabinoidów dobiera się w zależności od rodzaju schorzenia oraz indywidualnych potrzeb konkretnego pacjenta.
Lekarze są zgodni co do tego, że najlepszą i najskuteczniejszą formą przyjmowania marihuany w celach medycznych jest waporyzacja. W tym celu konieczne jest wyposażenie się w specjalne urządzenie, zwane waporyzatorem, które służy podgrzewaniu suszu do odpowiedniej temperatury. W ten sposób można efektywnie wykorzystać substancje czynne pochodzące z marihuany, jednocześnie redukując ilość szkodliwych substancji smolistych, wytwarzanych w trakcie tradycyjnego palenia i minimalizując utratę części składników bioaktywnych na skutek spalania.
W celu uzyskania odpowiedniego efektu terapeutycznego konieczna jest prawidłowa regulacja temperatury wrzenia w waporyzatorze. Dobrze dopasowana temperatura waporyzacji sprawia, że kluczowe kannabinoidy (zarówno THC, CBD i inne substancje czynne) są pozyskiwane w sposób efektywny i skuteczny dla organizmu pacjenta. Warto pamiętać, że w zależności od rodzaju suszu konopnego, temperatury wrzenia poszczególnych związków aktywnych marihuany mogą się różnić. Optymalnym zakresem temperatur, umożliwiającym uwolnienie całego spektrum związków czynnych i zapewnić najlepsze działanie terapeutyczne są temperatury od 226 do 230 stopni Celsjusza. Dobrze jest unikać przekroczenia tych wartości, ze względu na ryzyko zapalenia się suszu i efektów drażniących.
Oprócz niewątpliwych walorów terapeutycznych, przyjmowanie marihuany do celów medycznych (podobnie jak w przypadku wszystkich leków) może również skutkować wystąpieniem niepożądanych skutków ubocznych. Zły dobór suszu konopnego, np. Cannabis sativa L. Red No. 2, o zawartości THC 19% u pacjentów zmagających się ze stanami lękowymi może powodować nieprzyjemne objawy związane ze stężeniem THC we krwi i jego działaniem psychoaktywnym. U takich pacjentów istotne jest, by marihuana zawierała przewagę CBD, który ma działanie uspokajające i relaksacyjne.
Oprócz tego, w terapii medyczną marihuaną mogą wystąpić skutki uboczne takie jak senność, zawroty głowy, kołatanie serca, suchość w ustach czy zwiększone łaknienie. Zwykle tego typu objawy występują w początkowej fazie przyjmowania marihuany oraz na etapie zwiększania dawki. W większości przypadków ustępują one po kilku dniach, nawet w przypadku kontynuacji leczenia. Jeśli jednak u pacjenta pojawią się jakiekolwiek niepokojące objawy, powinien on niezwłocznie skontaktować się ze swoim lekarzem prowadzącym w celu weryfikacji zaleceń.
Treść napisana w 100% przez człowieka
Polish
English
Georgian
German
Ukrainian